Serial Wikingowie odniósł ogromny sukces na całym świecie, przybliżając widzom historię i kulturę wikingów. Jednak ile w przedstawionym świecie jest prawdy, a ile fikcji? W serialu twórcy połączyli dobrze udokumentowane fakty historyczne z elementami legend i mitów, by stworzyć barwną opowieść. Przyjrzyjmy się bliżej serialowi Wikingowie i porównajmy go z tym, co wiemy o prawdziwych wikingach z przekazów historycznych i archeologicznych.
Wprowadzenie do serialu Wikingowie
Serial Wikingowie powstał na podstawie sag islandzkich i duńskich z XIII wieku. Opowiada o przygodach Ragnara Lothbroka i jego synów. Akcja osadzona jest w IX wieku w Skandynawii. Główni bohaterowie to wikingowie z plemienia nordyckiego, którzy wyruszają na podboje nowych ziem. Ich losy śledzimy przez pryzmat walk o władzę, podróży łupieżczych i konfliktów z ludami podbitymi.
Główni bohaterowie
Głównym bohaterem jest Ragnar Lothbrok - inteligentny i przebiegły wiking, który jako pierwszy wyrusza z wyprawami łupieżczymi na zachód. Ważną postacią jest też jego żona, tajemnicza wróżbitka Lagertha. Ich synowie kontynuują podboje ojca.
Miejsce i czas akcji
Akcja serialu rozgrywa się głównie w Skandynawii - władztwie Ragnara oraz na podbitych przez wikingów terenach Anglii i Francji. Obejmuje wiek IX, okres wypraw wikingów na zachód Europy. Dynamiczna fabuła przedstawia równolegle życie wikingów oraz podbitych przez nich ludów.
Fabuła
Fabuła skupia się na przygodach Ragnara i jego synów. Oparty na faktach wątek walk Ragnara o władzę w Skandynawii łączy się z wątkami fantastycznymi - intrygami, zdradami i elementami pogańskiej mitologii. Kluczowe są wyprawy wikingów do Anglii, Francji i na Morze Śródziemne.
Życie wikingów w serialu
Organizacja społeczna i zasady
Społeczeństwo wikingów przedstawione jest jako wojownicze, ale też demokratyczne. Lud wybiera earlów, którzy sprawują władzę. Kobiety cieszą się dużymi wpływami. Ważne są ideały odwagi, honoru i lojalności. Widzimy też ciemną stronę - brutalne walki o tron, intrygi.
Codzienne życie i zajęcia
Na co dzień wikingowie polują, uprawiają ziemię i hodują bydło. Duży nacisk położono na rzemiosło - kowalstwo, jubilerstwo czy stolarstwo. Kobiety zajmują się tkaniem i prowadzeniem gospodarstw. Ważną rolę odgrywają też ucztowanie, picie i biesiadowanie.
Wierzenia i religia
Religia wikingów opiera się na mitologii nordyckiej. Czczą bogów jak Odyn czy Thor. Mają świątynie, posągi, składają ofiary. Pojawiają się motywy magiczne - wróżbiarstwo, runy. Serial pokazuje synkretyzm pogaństwa z chrześcijaństwem.
Prawdziwa historia wikingów
Społeczeństwo i zasady
Badania wykazują, że społeczeństwo wikingów opierało się na więzach klanowych i plemiennych. Władzę sprawowali wodzowie i jarlowie. Kobiety cieszyły się większą niezależnością niż w innych kulturach. Najważniejsze były honor i lojalność.
Codzienność i rzemiosło
Życie wikingów koncentrowało się na rolnictwie, hodowli, myślistwie i rybołówstwie. Duże znaczenie miało rzemiosło - jubilerstwo, kowalstwo, stolarstwo. Handlowali też ze Wschodem. Kobiety zajmowały się domem, tkactwem, wychowaniem dzieci.
Mitologia nordycka
Wikingowie wyznawali religię opartą na mitologii nordyckiej. Czcili bogów jak Odyn, Thor, Freja. Składali ofiary, wierzyli w magiczne znaki. Byli przywiązani do tradycji pogańskich, ale z czasem przyjmowali chrześcijaństwo.
Różnice między serialem a rzeczywistością
Struktura społeczna i rola kobiet
W serialu społeczność wikingów jest bardziej hierarchiczna, z earlami i królami. Kobiety mają nieco większą pozycję niż w rzeczywistości. W prawdziwych wspólnotach decydował głos mężczyzn-wojowników.
Podróże i podboje
Podróże łupieżcze do Anglii i Francji miały miejsce, ale w serialu są one bardziej rozmachane. Tak naprawdę były to raczej niewielkie wyprawy rabunkowe, a nie podboje nowych ziem.
Wierzenia pogańskie
Mityczne wątki zostały dodane dla ubarwienia fabuły. W rzeczywistości religia wikingów była mniej barwna, bez ludzkich wcieleń bogów. Elementy pogańskie stopniowo zanikały pod wpływem chrześcijaństwa.
Źródła historyczne o wikingach
Zapisy w sagach i kronikach
Najważniejsze źródła to islandzkie sagi - anonimowe teksty epickie o bohaterach i wydarzeniach. Cenne są też kroniki zakonników z Europy Zachodniej opisujące najazdy.
Artefakty i wykopaliska
Dużo informacji dostarczyły wykopaliska osad wikingów - resztki chat, narzędzi, ceramiki. Znaleziska biżuterii, broni, statków pozwalają poznać kulturę materialną.
Rekonstrukcje historyczne
Wiedzę uzupełniają badania archeologiczne, analizy językoznawcze sag oraz rekonstrukcje sposobu życia wikingów na podstawie znalezisk.
Dokładność przedstawienia wikingów w serialu
Mityczne i symboliczne elementy
Serial z pewnością upiększa obraz wikingów. Dodaje wątki magiczne, mityczne postaci, czasem kosztem historycznej wierności. Ma to jednak cel artystyczny.
Uproszczenia dla potrzeb fabuły
Dla wciągającej fabuły twórcy upraszczają pewne aspekty - stosunki społeczne, rolę kobiet, skalę podbojów. Nie zawsze oddają realia epoki.
Najważniejsze różnice i podobieństwa
Mimo uproszczeń serial oddaje ducha epoki - wojowniczość, żądzę przygód i wolności, barwność wierzeń. Ukazuje podstawowe elementy życia wikingów - ich zajęcia, wierzenia, zwyczaje. Dzięki temu przybliża widzom tę fascynującą kulturę.
Podsumowanie
Serial Wikingowie to barwna opowieść łącząca fakty historyczne z fikcją. Przedstawia losy legendarnego wodza wikingów Ragnara Lothbroka i jego synów. Chociaż twórcy upiększyli obraz Wikingów i dodali wątki mityczne, to jednak oddali ducha epoki. Przybliżyli widzom ich kulturę, wierzenia, obyczaje i życie codzienne. Dzięki archeologii i przekazom historycznym wiemy już dużo o prawdziwych wikingach. Okazuje się, że serialowe wizerunki nie do końca odpowiadają rzeczywistości, ale z pewnością zainspirowały wielu do poznania tej niezwykłej cywilizacji.
